- پایگاه خبری بادگیر - http://badgirnews.ir -

گذری بر تاریخ آداب و رسوم مردم در ماه مبارک رمضان در غرب هرمزگان(قسمت اول)

گذری بر تاریخ آداب و رسوم مردم در ماه مبارک رمضان در غرب هرمزگان(قسمت اول)

حسن نیا ۱ [1]

ماه رمضان که مشحون از خیر و برکت برای بندگان خدا در سراسر گیتی است، در مناطق مختلف جهان و به ویژه کشورهای مسلمان همراه با آداب و رسوم خاصی می باشد که علیرغم مشترکات در بسیاری از این آداب رسوم، نوعی فرهنگ همگرایی نیز در مناطقی که افراد روزه می گیرند به وجود آورده است. در ایران و مناطق جنوبی خلیج فارس رمضان همواره با یک شور و هیجان معنوی خاصی همراه می باشد و مردم هر کاری را برای رضای خدا در این ماه مبارک انجام می دهند. در استان هرمزگان و غرب این استان که موضوع این نوشتار می باشد، رمضان و مناسکی که در ماه رمضان برگزار می گردد، نوعی فرهنگ مشترک بین مردم به وجود آورده است که از گذشته تا کنون همچنان پابرجاست. عادات غذایی مشترک، فرهنگ خوراکی مشترک، ایجاد مراسم های مذهبی و غیره نوعی پیوستگی فرهنگی در غرب استان هرمزگان ایجاد کرده که می شود از آن به عنوان فرهنگ رمضان در غرب استان نام برد. اما بسیاری از مناسک و آداب رسوم قدیم هم در رمضان این مناطق وجود داشت که در حال حاضر نمی شود، آثاری از آن پیدا کرد که در این نوشتار که ممکن است به قسمت های بعدی هم بکشد، مورد واکاوی قرار می گیرد.

در قدیم همواره در شهرها و روستاهای غرب استان برای بیدار کردن مردم برای خوردن سحری، فردی وجود داشت که با طبل، یک ساعت مانده به سحری در سراسر شهر و روستا می گشت و مردم را بیدار می نمود و مردم نیز در روز عید به خاطر این خدمات او در ماه مبارک رمضان مبلغی را می دادند. با ورود تکنولوژی و ساعت های زنگ دار اندک اندک این وظیفه از فرد طبل زن به ساعت ها واگذار گردید. در قدیم مردم در ماه مبارک رمضان همزمان با روزه دار بودن به کارهای طاقت فرسا و تشنه کننده مانند درو هم می پرداختند و به همین خاطر به خاطر خستگی زیاد روز، شب ها بعد از نماز عشاء می خوابیدند و نقش طبل کوب برای بیدار کردن آن ها حیاتی بوده است و وسایل ارتباط جمعی چون تلویزیون و رادیو نیز کم بود تا افراد بتوانند خود را تاسحر مشغول نگه دارند. با وجود این بسیاری از مردم هم یازده ماه را خوب کار می کردند و یک ماه رمضان را برای عبادت و روزه داری به حالت نیمه تعطیل در می آوردند. این مهم بستگی به فصلی که رمضان در آن قرار می گرفت هم داشت.

سفره های قدیم سحری در غرب استان به تنوع سفره های کنونی نبود، اما صمیمیت و تعداد افراد قرار گرفته بر آن ها بیشتر بود و تمامی اعضای خانواده از بچه کوچک تا افراد سالخورده بر آن قرار می گرفتند و زنان هم تلاش داشتند، هنر آشپزی خود را در این ماه بیشتر به نمایش بگذارند و بچه های کوچک همواره در انتظار آمدن رمضان و خوردن شیرینی های متعدد بودند و اکثرا مشخص کردن مزه غذا با توجه به روزه بودن مادرانشان با بچه ها بود. نان های محلی مخصوص برای رمضان پخته می شد. آرد برنج زیاد استفاده می شد و با کشف نفت در مناطق خلیج فارس، انواع و اقسام شیرینی های خارجی نیز وارد سفره های مردم در ماه مبارک رمضان شد که خیلی از ان ها هم ممکن بود، ارزش غذایی نداشته باشد. البته پیش از آن هم بسیاری از شیرینی ها از هندوستان از طریق سفرهای دریایی وارد ایران می شد که در ماه رمضان مورد استفاده قرار می گرفت.

بخشش مردم در ماه مبارک رمضان بسیار زیاد بود و هر خانواده هر چه خودش در خانه می پخت، مقداری از آن را نیز به مسجد محله می برد که اگر رهگذری در ماه مبارک رمضان به مساجد می آمد، همواره از خوان کرم روزه داران شهر و روستا بر خوردار می گردید. مردم بر این نظر بودند که هر چه در ماه مبارک رمضان بیشتر ببخشند ثواب بیشتری می برند و به ویژه سیر کردن گرسنگان ثواب خاصی داشت. با توجه به عدم وجود بلندگو در مساجد و پایین بودن صدای اذان به ویژه در خانه هایی که از مساجد دور بودند، همواره یکی از بچه های هر خانه بر پشت بام قرار می گرفت تا خبر شنیدن اذان را به صاحب افراد خانه نیز بدهد و نزدیک های گفتن اذان مغرب پشت بام ها مملو از بچه های کوچک می شد که در نوع خود جالب توجه بود.

ادامه دارد…