نقش گمرکات در تاریخ اقتصادی پارسیان

خبرگزاری بادگیر به نقل از پایگاه خبری پارسیان خبر:

نقش گمرکات در تاریخ اقتصادی پارسیان

گمرکات مناطق جنوبی ایران و نقش آن ها در تاریخ اقتصادی خلیج فارس ریشه در تجارت دریایی خلیج فارس و نقش مردم مناطق شمالی خلیج فارس در تداوم و تحول حیات اقتصادی خود در طول تاریخ دارد.این نوشتار که به قلم دکتر محمد حسن نیا استاد دانشگاه های تهران، پژوهشگر مسائل خلیج فارس و تاریخ جهان که در رسانه های گروهی از جمله رادیو و تلویزیون به وفور به عنوان کارشناس صحبت نموده و در مجلات معتبر دارای تالیفاتی می باشد و مقالات متعدد و کتاب های زیادی به صورت فردی و مشترک با دیگر اندیشمندان نوشته است، و آقای احمد حسنی کارشناس ارشد ادبیات و آگاه به مباحث اقتصادی پارسیان، می باشد به صورت موشکافانه به تاریخ اقتصادی پارسیان از نگاه های متعدد می پردازد.

در شهرستان پارسیان بنادر زیادی وجود داشتند که در گذر زمان و در مسیر تاریخ به دلایل متعدد غیر مسکونی شدند. مانند بندر کلو، بندر شلی، بندرعماریه، بندر قلمدون، بندر عالی حسنی، بندر بدو، بندر تبن،و…که در ادوار قدیم دارای اسکله و همچنین گمرکات محلی بودند و حکومت های ایران در ادوار تاریخی با توجه به نیاز اقتصادی و ایجاد فضای تجارت در سطح مملکت توجه خاصی به این گمرکات داشتند. گمرک بندر تبن در سال ۱۳۱۷ش تاسیس شده بود که محل ورود و خروج مسافر بوده و رونق تجاری هم داشته است. اما برخی از بنادر نیز مانند بندر مغدان( نخل عبدالنبی)، بندر شیو، بندر زیارت و بندر بستانو علیرغم داشتن قدمت، تا کنون هممسکونی بوده و نقش زیادی در تجارت، صیادی و حمل و نقل دریایی بر عهده داشته و دارند. در بین گمرکات قدیمی پارسیان، گمرک بندر شیو سابقه ای نزدیک به یک سده دارد و نشان از قدمت دیرین این گمرک در تردد کالا به مناطق جنوبی ایران داشته و صادرات از این گمرک نیز برای سایر کشورها صورت می گرفته است. در ادوار گذشته از بندر شیو با لنج های مسافرتی و باری حمل کالا و مسافر به امیر نشین های خلیج فارس به مجوزی به نام علم الخبر صورت می گرفت. محصولاتی نظیر پیاز از گمرک شیو به خوزستان صادر شده و خرماهی مرغوب خوزستان نیز وارد گمرکات بندر شیو می گردید. ساختار طبیعی بندر شیو از دلایل پیشرفت گمرک و امور گمرکی در این بندر از گذشته ای دور به ویژه از عصر زندیه به بعد بوده است. وجود صد حلقه چاه آب شیرین در کنار ساحل،و وجود درختانی مانند لور برای ایجاد سایه جهت رفاه حال مسافران و بازرگانان از دلایل انتخاب بندر شیو برای تاسیس گمرک در ادوار گذشته بوده است.(کریمی، ۱۳۹۰،ص۷۶ و ۷۷) گمرک چیان پارسیانی در طول تاریخ حیات اقتصادی پارسیان در بخش گمرک به انجام خدمات اقتصادی می پرداختند و افرادی چون حسن خواجه، حاج عبدالرحمن طاهری، علی کنگانی، میر امان الله کریمی، علی کنگانی، محمد جاسم بهبودی، عبداله علی خواجه( جاسمی)، محمد بلال، یوسف کده، حسن خواجه و دیگران خددمات زیادی در کسوت گمرگ چی بهتاریخ اقتصادی پارسیان انجام دادند.

در مجموع با توجه به ساختار طبیعی پارسیان و روانشناسی اجتماعی مردم پارسیان، تجارت و مسائل اقتصادی نظیر خدمت در گمرگ ریشه در اعماق ذهن مردم پارسیان در گذشته و حال دارد و این اخلاق تجاری باعث همگرایی اقتصادی ودر نهایت اجتماعی بین مردم پارسیان نیز گردیده است. وادرات و صادرات از گمرکات بنادر پارسیان با اقلام کالایی متعدد نشان از پتانسیل های اقتصادی داشته و دارد. کالاهایی نظیر لیمو، خرما، گوسفند، هیزم، زغال، تنباکو، گندم، علوفه، گچ، تنه درخت خرما، نمک، ماهی حشینه از گمرکات بنادر پارسیان صادر و کالاهایی نظیر برنج، شکر، چای، قماش، حبه، البسه، ادویه، فلفل، وازم لوکس منزل، هل ، تمر و غیره به بنادر پارسیان وارد می شده است. وجود تجارت و گمرکات در پارسیان قدیم تجار سرشناسو قشر تجاری را به وجود آورده بود که بعدها به صورت خاندان تاجر در پارسیان نام گرفتند که در نوشتار بعدی به آن ها پرداخته می شود.