شهر حریره یادگاری از دوران شکوفایی کیش

شهر باستانی حریره نمادی از تاریخ و یادگاری از دوران شکوفایی کیش است و کمتر گردشگری یافت می شود که در سفر به این جزیره از آن دیدن نکرده باشد.

به گزارش خبرگزاری بادگیر به نقل از ایرنا ، جزیره کیش همچون دیگر نقاط گردشگری جلوه گاهی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی است و شهر حریره در شمال جزیره کیش یکی از این جاذبه هاست که به عنوان یک ظرفیت می تواند به رونق گردشگری این جزیره کمک فراوانی کند. آثار بجای مانده از گذشته در این شهر نشان از مجد و عظمت این جزیره در آن دوران دارد .

شهر تاریخی حریره با قدمتی حدود هشتصد سال و در فضایی به وسعت ۱۲۰ هکتار نشان می دهد که در روزگاران گذشته شهری آباد و بزرگ در این منطقه وجود داشته و جمعیت زیادی در آنجا زندگی می کردند.

این شهر باستانی مربوط به سده پنجم تا دهم هجری قمری ( دوره ساسانیان و اوایل دوره اسلامی ) است که در سال ۱۳۷۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و دارای مجموعه ای شامل خانه اعیانی، مسجد، حمام و قنات های قدیمی است .

شهر حریره در کنار سایر جاذبه های کیش همچون شهر زیر زمینی کاریز، آب انبارسنتی ، کلبه هور ، بندرگاه و مسجد جامع حریره ،خانه مردم شناسی بومیان کیش هر ساله میزبان گردشگران نوروزی است و کسانی که به این جزیره سفر می کنند شاید هیچگاه باور نکنند جزیره ای محصور در میان آب با آب و هوایی گرم روزگاری یکی از قطب های تجارت میان چین ، اروپا و شمال آفریقا بوده است.

اشاره به شهر باستانی و بناهای تاریخی کیش در آثار مورخان ، شاعران و نویسندگان نیز به چشم می خورد چنانچه ‘ یاقوت حموی ‘جغرافی دان و تاریخ نویس قرن هفتم هجری قمری می گوید : شهری که در جزیره کیش ساخته شده بسیار زیبا و اطراف آن را عمارات عالی و باغ های دلگشا احاطه کرده است و کشتی هایی که بین هندوستان و خلیج فارس رفت و آمد می کنند در آنجا توقف دارند .

‘وصاف’ مولف و ادیب در قرن هفتنم نیز می نویسد ، در جزیره کیش شهری ساخته شده بود که بارویی مستحکم داشت و آب آن از برکه های متعدد حاصل می شد و در نزدیکی ساحل محلی برای صید مروارید بوده است .

‘اسماعیل نوری زاده بوشهری ‘ مولف کتاب نظری به ایران و خلیج فارس می نویسد : شهر قدیم ‘ گیس’در سمت شمالی این جزیره واقع شده و تپه های زیادی از آثار خانه های آن و ستون های سنگی در اطراف آن اکنون باقی مانده است ،آثار ویرانه قصبه حریرا که از بناهای خلفای اسلام بوده اکنون باقی مانده و از مشاهده ستون های عمارت مخروبه به نظر می رسد که براثر زلزله تخریب شده است .

سعدی شاعر بلند آوازه سده هفتم هجری از جزیره کیش و شهر قدیمی آن دیدار کرده و از حشمت و جلال آن روزگار یاد کرده و دیداری با یکی از بازرگانان شهر قدیمی کیش داشته چنانکه در کتاب گلستان ذکر کرده ، بازرگانی را شنیدم صد و پنجاه شتر بار داشت و چهل بنده خدمتکار ، شبی در جزیره کیش مرا به حجره خود در آورد و همه شب نیازمند از سخن های پریشان گفتن که فلان انبارم به ترکستان و فلان بضاعت به هندوستان …

در سال ۱۳۷۰ به منظور جلب گردشگر فرهنگی و در راستای گسترش جذابیت های تاریخی منطقه با توافق سازمان عمران کیش و سازمان میراث فرهنگی اقدام عملیات کاوش و مرمت در شهر تاریخی حریره انجام شد که این عملیات بخش هایی از هنر معماری و نحوه زندگی مردمان آن روزگار را مشخص کرده است.

خانه اعیانی در نتیجه کاوش های یکی از تپه های شهر حریره بیرون آمده است که از نمونه های منحصر بفرد زندگی جمعی در حاشیه خلیج فارس است .

از کاوش های انجام شده در عمارت اعیانی تعداد زیادی اشیا سفالی و تزیینات دیوارها از جمله گچ بری و کاشی لعابدار بدست آمده که قدمت آن ها به قرن های سیزدهم و چهاردهم میلادی باز می گردد.

بناهای این شهر بیشتر از سنگ ، ملاط ساروج و روکش گچ بوده و پس از کاوش های باستانی قطعات سفال ‘ سلادن ‘ و ‘ اسگرافیاتو ‘ بدست آمده است .

آثار به جا مانده از حمام حریره نیز در فاصله کمی از خانه اعیانی قرار داشته و دارای قسمت هایی مانند سربینه ، گرمخانه و تون حمام است که با صحن های متعدد و حصار آن در مجموع ۵۰۰ متر مربع وسعت داشته است.

در کرانه شمالی شهر تاریخی حریره، بر روی صخره ای بلند تاسیسات کارگاهی با بقایای معماری و فضاهای ناشناخته وجود دارد ، همچنین مجموعه کانال های افقی وزیرزمینی و چاه هایی که در دل لایه های مرجانی و کانال هایی که رو به دریا حفر شده ارتباط شهر را به دریا برقرار می کرده است. بر بدنه یکی از این چاه ها رشته پلکانی تراشیده شده که به طرز زیبایی مسیر رفت و برگشت در آن در کمترین فضای لازم تعبیه شده است.

آثار بدست آمده از شهر تاریخی حریره در جزیره کیش معرف حضور سکنه مسلمان با تمدن و فرهنگ غنی اسلامی در آن دوران است . یکی از آثار کشف شده مسجد تاریخی زیبایی است که معماری آن مربوط به دوره سلجوقیان است .

بقایای مناره بلند و باشکوه با پلان دایره و پلکان داخلی ، پایه ها و ستون های چند وجهی متعدد و آب انبار های از اهمیت و اعتبار این مسجد در زمان قدیم خبر می دهد. این مسجد کهن در محدوده ای نامنظم با مساحت دو هزار متر مربع یافت شده که نشان دهنده گسترش ومرمت آن در دوره های مختلف تاریخی است. این مسجد در هیچ کجا دارای سقف نبوده و یک مناره و چهار محراب در آن شناسایی شده است که مطالعه و پژوهش در این مسجد کماکان ادامه دارد.

آثار تاریخی و فرهنگی به یادگار مانده از گذشته پرافتخار ایران اسلامی همواره از جذاب ترین مکان های بازدید برای گردشگران بوده است ، شهر حریره نیز به عنوان یکی از این جاذبه های گردشگری در کیش در تعطیلات نوروزی میزبان عده زیادی از گردشگران بوده است به گونه ای که روزانه حدود ۱۰ هزار نفر از این شهر تاریخی دیدن می کنند که با آغاز دور دوم سفرها نوروزی و افزایش تعداد پروازها ممکن است تعداد بازدید کنندگان از این مکان تاریخی افزایش یابد.

گزارش : مریم زباندان