skip to Main Content

راه خور در فراز و فرود تاریخ اقتصادی جناح + نقشه

راه خور در فراز و فرود تاریخ اقتصادی جناح

IMG-20150303-WA0018

بررسی مسیرهای تاریخی که نقش اقتصادی در حیات یک شهر یا منطقه داشتند، از جمله مباحث است که در تاریخ اقتصادی، آن حوزه جغرافیایی مورد واکاوی قرار می گیرد و فواید یک مسیر تاریخی فقط مربوط به مردم و شهری که این راه از آن می گذرد نمی باشد، چه بسا یک راه ارتباطی اقتصادی، مورد استفاده یک جهانگشا و یا یک قوم غارتگر قرار گیرد و شهر اصلی این مسیر به ویرانه ای تبدیل شود که برای احیای اقتصادی و اجتماعی آن می بایست یک پروسه زمانی طی گردد و یا ممکن است این مسیر تجاری راهی باشد که یک دولتمردی در گذشته از آن عبور کرده و با مشاهده شهر عمده مسیر تجاری آن به رونق آن شهر کمک کرده باشد.

در هر صورت راه خور جناح یکی از مسیرهای تاریخی مهم ایران می باشد که یک منطقه تمدن خیز را به یک ابراهه بین المللی و استراتژیک در کمترین مسافت ممکن وصل می کند. به این مسیر در دورانی از تاریخ که وسایل حمل و نقل به صورت قافله بوده است، نقش اساسی در آبادانی اقتصادی شهر جناح و به صورت کلی منطقه بستک و جهانگیریه قدیم داشته است. اما این نکته که این مسیر تجاری از چه زمانی مورد استفاده مردم منطقه قرار گرفته است، به درستی مشخص نیست.

کشف آثار ساسانیان در تمب پرگان و آثاری که در مسیر این راه قدیمی قرار دارد، نگرش یک مورخ را در مورد این مسیر تایخی با اما و اگرهای متعددی روبرو می سازد. شاید تا پیش از این نگارندگان این نوشتار بر این اندیشه بودند که اوج رونق مسیر بازرگانی خور متعلق به اواخر دوره صفویه و آبادانی بندرکنگ بوده است، اما در حال حاضر با توجه به مباحثی که عنوان گردید و همچنین وجود آثا متعدد مربوط به ادوار تاریخی در قلعه کلات و این که منطقه جنوب ایران در دوره اشکانیان که پیش از ساسانیان می زیستند بسیار آباد بوده است، فرضیه های تاریخی متعددی در ذهن یک مورخ و جغرافیادان متبادر می شود.

مطمئنا بین مسیر تاریخی خور، تمب پرگان و قلعه کلات از یکسو و آثار مربوط به دوره ساسانی در کمشک که یکی از مسیرهای تزانزیتی کالا از جناح به استان فارس قدیم بود، ارتباط تاریخی و تجاری وجود داشت. بنابراین این فرضیه را که راه خور دارای قدمتی مربوط به پیش از اسلام باشد، می توان مطرح کرد، شاید با کاوش باستانشناسی که در آینده صورت می گیرد، به بحث گذاشتن این فرضیه و ایجاد مسئله در این ارتباط می تواند، حقایق نهفته ای از تاریخ شهر جناح به عنوان یکی از شهرهای مهم پسکرانه ای خلیج فارس و ارتباط دهنده فارس قدیم با خلیج فارس را هویدا سازد.

مسیر تاریخی- بازرگانی خور، دارای تاریخی به درازای تاریخ خلیخ فارس و کرانه ها و پسکرانه های آن است که با فاصله ای در حدود ۴۲ کیلومتر که در صورت ایجاد پل ها و تونل های متعدد می شود فاصله را کمتر از ۴۰ کیلومتر هم نمود، مهمترین مراکز تاریخی پسکرانه های خلیج فارس را به بندرچارک در خلیج فارس وصل می کند. با گذری به پل تاریخی لاتیدان مشخص می گردد که ایرانی ها همواره بانیان بزرگترین آثار برای ایجاد مراکز اقتصادی در طول تاریخ به همدیگر بودند و در حال حاضر نیز پلی که بین بندر خمیر و بندرعباس در منطقه گچین وجود دارد در امتداد و وسعت پل لاتیدان، یکی از چند پل معروف ایران در دوره صفویه است.

را تاریخی خور هم اهمیتی به به تناسب پل لاتیدان و مسیر تاریخی آن داشته است. مسیر تاریخی خور باعث آبادانی اقتصادی شهر جناح، کمشک و منطقه فرامرزان از یکسو و آبادانی ناحیه جهانگیریه با مرکزیت بستک از سوی دیگر به ویژه از دوره شاه عباس اول به بعد که تجارت خلیج فارس رونقی دیگر گرفت، شده بود. از سوی دیگر ارتباط زیادی بین این را با راه کتل بستک، مسیر تاریخی که کوخرد و هرنگ را در حال حاضر به بستک در کمترین فاصله وصل می کند، وجود داشته است و مراکز دیده بانی بر قلعه کلات به خوب نشان دهنده پاسبانی از این مسیر تجاری است.

در گذشته کاروان ها حق راهداری به امنیت دهندگان یک راه می دادند و این امن کننده راه می توانست بیشتر حاکم آن منطقه باشد و قلعه ها و حقوق پاسبان ها نیز بیشتر به این طریق تامین می شد. وجود قلعه خان بر فراز شهر بستک و تسلط بر راه کتل بستک و قلعه کلات که دشت هرنگ و مسیر کاروانی را از جناح تا رسیدن به هرنگ و عبور از آن به سوی بستک را در زیر نظر داشت، نشان از اهمیت امنیت را های تجاری برای حاکمان محلی بود که از دولت مرکزی ایرن تبعیت کامل داشتند.

در یک ارزیابی کلی می توان گفت که احیای مسیر تجاری خور جناح، آبادانی بسیاری را برای مناطق مختلف شهرستان بستک و مناطق همجوار به ویژه بنادر شیبکوه به همراه می آورد. مسیر خور احیا کننده صدای کاروان هایی است که در گذشته حیات اقتصادی منطقه وسیعی از جنوب ایران به آن وابسته بود و این کاروان ها این مسیر را در می نوردیدند تا آبراهه بین المللی خلیج فارس را با کمترین فاصله به شهرهای مهم ایران و در نهایت پایتخت ایران وصل نمایند.

راه خور در فراز و فرود تاریخ اقتصادی منطقه جنوب ایران به ویژه شهر جناح اهمیت اساسی داشته و هر موقع این مسیر امن بود و کاروان ها در امنیت از می گذشتند، شهر جناح و منطقه بستک آباد و پر رونق بود و هرگاه این مسیر به دلایل نا امنی یا مشکلات طبیعی رونقی نداشت، در عدم رونق تاریخ منطقه جنوب ایران تاثیر عمیقی داشت. این راه فقط یک راه اقتصادی نبود بلکه یک مسیر فرهنگی نیز بود که ارتباط دهنده مردم مناطق شیبکوه، پارسیان، بندرلنگه و کنگ با شهر جناح، منطقه بستک، فرامرزان، هرنگ و کوخرد، گوده، کوهیچ و صحرای باغ از لحاظ فرهنگی بود.

پایگاه خبری بادگیر

0 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Back To Top